Tureckie Lustro – Viktor Horváth

Muszę od razu przyznać, że Tureckie Lustro nie było książką łatwą ani specjalnie szybką w czytaniu. Ale też nie od każdej książki oczekuję by taka była. Ważne jest, by umiała oddziaływać na wyobraźnię i zabierać w inny świat. A właśnie tego możecie się po niej spodziewać.

okładka książki

Tureckie Lustro to książka, która przypomniała mi jak bardzo lubię historię, jej względność i jej najróżniejsze tajemnice.
Bo z historią – tą zapisaną – jest tak, że bardzo często ma ona jakieś wygładzające naleciałości. Nikt nie lubi wspominać historii szorstkiej i nieprzyjemnej. Ale jest też tak, że na każde wydarzenie znajdziemy różne punkty widzenia. Tym razem mamy okazję poznać „tę inną wersję”.

Isa – główny bohater i narrator, który zdaje się wiedzieć wszystko, a przy okazji Muzułmanin – zabiera nas do szesnastowiecznych Węgier. Przedstawia nam fragment historii tego regionu z okresu tureckiej okupacji, ale jego opowieść sięga dużo głębiej w dzieje rodu władcy tureckiego i jego samego.

Horváth spisał swoją książkę w stylu, który przypomina z jednej strony orientalne baśnie, a z drugiej przesadzone aż do granic rozsądku tytulatury spotykane tak w hollywoodzkich parodiach, jak i w rzeczywistych kronikach. Całość sprawia wrażenie bardzo egzotycznego dokumentu znalezionego na dnie kufra i chyba tak powinno być traktowane. Autor oparł swoją opowieść o ludowe podania, z których to najważniejsze nie przekraczało swoją objętością jednej strony tekstu i świadomość pracy, jaką włożył w napisanie Tureckiego Lustra dokłada się do zachwytów nad książką.

Historia opowiedziana przez Isę wydaje się jednocześnie wyjątkowo prawdopodobna (z historycznego punktu widzenia) i zupełnie bajkowa i nierealna (ze względu na swój styl i wyczuwalną skłonność do przesady). Być może dlatego czyta się tę ksiązkę tak przyjemnie. Ale muszę szczerze powiedzieć, że należy jej poświęcić uwagę. Tureckie Lustro zdecydowanie nie jest lekturą, którą polecałbym do środków komunikacji miejskiej. Jeśli chcielibyście odpowiednio docenić pracę autora, nie zgubić się w narracji Isy i na kilka długich chwil przenieść się w zupełnie inny świat pozwólcie sobie na kilka wieczorów w fotelu, lub na kanapie, z ciepłą herbatą i książką Horvátha.

Kamil Świątkowski

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
ISBN: 978-83-233-3771-3